FNV Handel maant supermarktketen Lidl

Wat heeft Lidl met palmolie te maken? Heel veel! Want in 80 procent van de producten die via supermarkten ons huis binnenkomen, zit palmolie. Lidl is onderdeel van de Duitse Schwarz Gruppe, die mondiaal de derde grote speler in de supermarktwereld is. En laat deze multinational zich nu als duurzaam en maatschappelijk verantwoord presenteren.

We weten: 1 + 1 = 2. Daar waar een grote multinational opereert, zit ook veel macht. Dat is precies de reden waarom Fatma Bugdayci-Karatas, bestuurder van FNV Handel, en haar kaderleden Carin Steenbergen en Geert Karel de Vries, druk proberen uit te oefenen op Lidl. Juist omdat de supermarkt zoveel producten inkoopt die palmolie bevatten, kan het invloed uitoefenen in de keten en uiteindelijk zorgen voor betere arbeidsomstandigheden op de palmolieplantages. “Zij bepalen wat iets mag kosten”, licht Bugdayci toe, “dus ook wat palmolie mag kosten.”

Lidl profileert zichzelf als een heel groen en duurzaam supermarkt, vertelt Bugdayci. “Hierop willen wij ze aanspreken en hen ook hierin verder helpen groeien. We willen Lidl betrekken bij het palmolie project. We willen ze voeden met onze bevindingen. In eerste instantie zullen wij ons richten op Lidl Nederland. De verwachting is dat, gezien de organisatiestructuur van Lidl waar vanuit Duitsland strak geregisseerd wordt, Lidl Nederland zich hierover niet zal uitspreken. Dan zullen we dit project internationaal aanvliegen en richten wij onze pijlen op het hoofdkantoor van Lidl in Duitsland.  Wij zullen dit onderwerp dan met onze internationale vakbondscollega’s die actief zijn bij Lidl verder uitwerken en op die manier proberen bij de kern (het hoofdkantoor) te regelen.”

Volgens Bugdayci leven we in een moeilijke tijd voor werknemers en vakbonden. “De samenleving verrechtst en juist nu is het belangrijk dat mensen zich bewust worden van hun positie. Iedereen is bezig met z’n eigen hachje, maar de ontwikkelingen in de wereld vragen om internationale samenwerking. Alleen dan kunnen we multinationals het hoofd bieden.” Ze refereert aan de nieuwe EU-regels rondom due diligence, waardoor internationaal opererende bedrijven mede verantwoordelijk worden voor de ketens waarmee ze zaken doen. “Een mooie aanleiding om Lidl hierop aan te spreken.”

Bugdayci en haar kaderleden werden vorig jaar door Mondiaal FNV benaderd om deel te nemen aan de internationale campagne om de palmoliesector op te schonen. Sindsdien zijn ze ook betrokken bij het International Palm Oil Workers United (IPOWU) en online aanwezig bij de maandelijkse vergaderingen met alle bonden uit de diverse landen.

In september vorig jaar ging een IPOWU-delegatie naar Colombia. Carin Steenbergen en Geert Karel de Vries waren erbij. “Dat was een zeer interessante uitwisseling”, zegt Lidl-medewerker De Vries. “Ik zag de Indonesiërs opkijken over de manier waarop het werk in Colombia georganiseerd is. In Indonesië worden bijvoorbeeld veel meer pesticiden gebruikt. Ik zag hele sterke vakbonden en ik vond het heel interessant om te zien hoe de palmolieketen in elkaar zit.” Ook Steenbergen was onder de indruk. “De zwaarte van het werk, in die hete zon… Er gebeurt veel op die plantages waar je geen weet van hebt.”

De Vries zegt zich graag internationaal in te zetten voor werknemers. “Ik ben iemand die iets goeds wil achterlaten”, legt hij uit. “Ook in het kleine: ik vind het fijn om iemand goed te informeren op de werkvloer. Lidl is een supermarkt waar we maar tot een bepaald niveau iets kunnen bereiken. Willen we meer, dan moeten we wel internationaal gaan, want het is een internationaal bedrijf. We willen toe naar betere afspraken via die internationale route.”

Vlnr: Geert de Vries, Carin Steenbergen en Fatma Bugdayci-Karatas

Onlangs was De Vries met een FNV-delegatie in het Belgische Antwerpen om met collega-vakbondsleden van ACV-Puls te spreken over de internationale palmolie-campagne. “Zij waren positief over ons project; het zou fijn zijn als zij mee gaan doen.” De Vries is ervan overtuigd dat als ze “steeds meer kleine zaadjes planten” ze op de langere termijn succes gaan boeken.

Ook Lidl-medewerker Carin Steenbergen is een gemotiveerd FNV-kaderlid. Ze is al ruim 10 jaar betrokken bij internationaal vakbondswerk. “We kregen een verzoek van een Chileense vakbond informatie over eventuele toekomstige veranderingen van werkzaamheden/taken in zowel het distributiecentrum als in de supermarkt in verband met automatisering. De vakbondsleden daar werkten met mapping: ze telden het aantal handelingen die ze moeten verrichten, omdat ze per handeling worden betaald. Deze informatie die wij aandroegen, hebben zij gebruikt in hun cao-onderhandelingen. Het was duidelijk dat het werk in de toekomst alleen maar zwaarder zou worden, dus ze hebben een beter loon bedwongen.

De FNV adopteerde deze methode, vertelt Steenbergen. “We hebben onderzoek laten doen naar te hoge en te zware pallets en vervolgens gepleit voor lagere pallets. Nu hebben we een maximum hoogte afgesproken met Lidl.” Internationaal actief zijn vindt Steenbergen vanzelfsprekend. “Lidl is onderdeel van een multinational en heeft veel eigen merkfabrieken, ook in Hong Kong. Als het bedrijf ergens een stempel op kan drukken, is het wel op palmolie. Juist omdat het in zoveel producten zit. Ik ga ervan uit dat Lidl doet wat het moet doen. En we willen hen als FNV daarbij graag helpen.”

Interviews: Astrid van Unen