LISA-Trainingsprogramma (Timothy)

De Oegandese textiel en ledervakbond kent fikse uitdagingen. Veel van de Chinese werkgevers dulden geen vakbonden wat resulteert in lage ledenaantallen. Dankzij het LISA-programma weet vakbondsbranchevoorzitter Timothy Musoba hier nu echter beter mee om te gaan.

“Veel bedrijven in onze sector willen niets met vakbonden te maken hebben”, vertelt Timothy Musoba, die voorzitter is van de jongerencommissie in de Oegandese textiel en ledervakbond. In het dagelijks leven werkt hij als verkoopmanager bij een matrassenproducent. “Zeventig procent van de bedrijven in onze sector heeft een Chinees management, dat dikwijls zeer wantrouwend is jegens vakbonden. Dat is een grote uitdaging voor ons.”

Leren over strategieën om toegang tot bedrijven te krijgen

De 33-jarige vakbondsmedewerker was daarom blij dat hij tijdens het LISA-programma van Mondiaal FNV ook leerde over alternatieve strategieën om toegang tot deze bedrijven te krijgen en nieuwe leden te werven. “We leerden bijvoorbeeld dat we een bedrijf eerst goed in kaart moeten brengen, voordat we het benaderen. “Dat we bijvoorbeeld moeten achterhalen hoeveel werknemers het bedrijf heeft, hoeveel salaris ze krijgen en of ze contracten hebben.”

Chinees management weigert toegang

Veel van deze informatie is vaak niet openbaar. Met financiële steun van Mondiaal FNV besloot Timothy daarom persoonlijk naar een grote kledingfabriek met 1400 werknemers af te reizen, waar ze eerder door het Chinese management de toegang waren geweigerd.

“Tijdens de lunchpauze sprak ik net buiten de poort enkele werknemers aan. Snel wisselden we contactgegevens uit en zo lukte het me om op een andere locatie opnieuw met ze af te spreken. Daar kon ik ze uitgebreider vragen stellen, terwijl het management niet zag dat werknemers met iemand van de bond spraken”, vertelt Timothy.

Salarissen pas na drie maanden uitbetaald

De methode bleek te werken want de branchevoorzitter verzamelde zo veel nieuwe informatie. “De verhalen waren erg aangrijpend”, stelt Timothy. “Zo blijken veel van de werknemers moeite te hebben om überhaupt een dak boven hun hoofd te vinden omdat ze de huur niet kunnen betalen. Het bedrijf hanteert zeer lage salarissen die het ook nog eens pas na drie maanden uitbetaalt”, vertelt de vakbondsmedewerker.” Extra uitdaging hierbij is dat Oeganda nog altijd geen minimumloon kent.

Nog meer mis...

Ook bleek dat op het loon van de werknemers wel pensioengeld wordt ingehouden, terwijl het niet wordt afgedragen. Vrouwen worden gedwongen om nachtdiensten te draaien, zwangere vrouwen krijgen geen zwangerschapsverlof en Keniaanse werknemers verdienen er vijf keer zoveel als hun Oegandese collega’s, aldus de branchemanager.

Het recht zich te verenigen

Timothy had ook veel baat bij alle kennis die hij had opgedaan tijdens de LISA-module over arbeidsrecht. “Zo leerde ik dat werknemers het recht hebben om zich te verenigen, een vakbond het recht heeft om zich te organiseren zolang werknemers geïnteresseerd zijn en een vakbond het recht heeft om met bedrijven onderhandelingen aan te gaan over een cao. Dit was mij eerder allemaal niet zo duidelijk.”

Via een sneeuwbaleffect werknemers bereiken

De kennis gebruikte Timothy bijvoorbeeld om werknemers ervan te overtuigen om lid te worden. “Ook maakte ik een flyer waarop ik de rechten van werknemers samenvatte en tevens benoemde wat de vakbond voor hen kan betekenen. Ik deelde de flyers uit aan de werknemers die ik sprak. Deze flyers konden zij vervolgens weer aan collega’s geven zodat we via een sneeuwbaleffect meer werknemers bereikten.” Uiteindelijk slaagde Timothy op deze manier erin om bij de kledingfabriek vijftig leden te werven.

“Pas tijdens deze LISA-module leerde ik dat je dat soort onderhandelingen in detail moet voorbereiden omdat dit je positie versterkt.”

Massa-wervingscampagne

Met behulp van de ingeschreven leden, die dus bewezen dat de werknemers zich willen organiseren, klopte de vakbond vervolgens aan bij het ministerie van Arbeid. Die heeft het kledingbedrijf inmiddels gemaand om met de vakbond in gesprek te gaan. “Gelukkig is het management hier nu eindelijk mee akkoord. Ook kunnen we hierdoor binnenkort bij het bedrijf een massa-wervingscampagne organiseren”, vertelt de vakbondsmedewerker die tevens bij de Wereldwijde koepelorganisatie IndustriALL secretaris is van de jeugdcommissie.

Module onderhandelingsvaardigheden is eyeopener

Een echte eyeopener was de module over onderhandelingsvaardigheden. “Sinds 2014 ga ik regelmatig mee met cao-onderhandelingen”, vertelt Timothy. “Maar eerder gingen we daar vaak zonder enige voorbereiding naartoe”, vertelt de vakbondsman. “Pas tijdens deze LISA-module leerde ik dat je dat soort onderhandelingen in detail moet voorbereiden omdat dit je positie versterkt.”

Sterker staan in salarisonderhandelingen

“Zo leerde ik dat je moet proberen om bijvoorbeeld de laatste informatie te krijgen over hoe het met het bedrijf gaat: hoe gaat het met de verkoop en hoeveel winst maken ze. Ook moet je goed in de gaten houden hoeveel inflatie er in Oeganda is en in hoeverre kosten voor eten, huur en schoolgeld zijn gestegen voor de laagstbetaalde werknemers. Daarmee sta je vervolgens veel sterker in je onderhandelingen over bijvoorbeeld salarisverhogingen”, legt Timothy uit.

In gesprek gaan met koppige werkgevers

Ondanks de fikse uitdagingen in zijn sector is Timothy inmiddels gemotiveerder dan ooit. “We hebben besloten ons de komende tijd vooral op die koppige werkgevers te gaan richten die niets van vakbonden willen weten. We moeten hen duidelijk maken dat we geen bedreiging zijn maar met de werkgevers willen samenwerken”, stelt de branche-manager. “En als het ons lukt om een aantal van deze Chinese bedrijven over te halen, of desnoods via het ministerie te dwingen om met ons in gesprek te gaan, dan kan dit een signaal zijn naar alle andere Chinese bedrijven en hopelijk ook voor hen in de toekomst de normale gang van zaken worden.”