LISA-programma geeft Oegandese vakbondsjongeren kennis, vaardigheden en moed

In anderhalf jaar doorliepen 22 Oegandese vakbondsjongeren het LISA-programma van Mondiaal FNV. Ze leerden over de invloed van klimaatverandering, het belang van een rechtvaardige transitie, hoe ze AI kunnen inzetten bij wervingscampagnes en hoe ze zich effectiever kunnen inzetten als vakbondsleiders.

Schatergelach vult de trainingsruimte. “Ik bood zo’n goede prijs en nog steeds weiger je die auto aan me te verkopen”, roept één van de vakbondsjongeren grinnikend in de richting van zijn mede-cursist. Als hij op de flipover een boze smiley tekent, schaterlachen alle deelnemers.

Opvallend veel boze smileys

In tweetallen doen de Oegandese vakbondsmedewerkers een rollenspel, waarbij ze een auto aan elkaar moeten verkopen. Met behulp van bijgeleverde informatie moeten ze tot een zo goed mogelijke deal komen om vervolgens op een flipover met een smiley aan te geven hoe tevreden ze met de gesloten overeenkomst zijn. Opvallend veel boze smileys laten zien dat de deelnemers nog best wat kunnen leren tijdens deze training in onderhandelingstechnieken, die de zevende en daarmee laatste module is van het LISA-programma van Mondiaal FNV.

“We doen veel rollenspellen in deze training, omdat dat de enige manier is waarop deelnemers hun eigen gevoelens kunnen ervaren”, legt Martien Roberts, trainer onderhandelingsvaardigheden, uit. “En bij onderhandelingen spelen gevoelens een zeer belangrijke rol.”

Getalenteerde Oegandese vakbondsjongeren

Met het LISA-programma richt Mondiaal FNV zich op actieve, getalenteerde en betrokken Oegandese vakbondsjongeren onder de 32 jaar, waarbij “LISA” staat voor Leiderschap, Invloed, Duurzaamheid (Sustainability) en het opbouwen van Allianties, wat belangrijke thema’s zijn binnen het anderhalf jaar durende programma.

“De wereldwijde vakbeweging vergrijst, ook in Oeganda”, vertelt Tendayi Matimba, Afrika-projectmanager bij Mondiaal FNV. “Daarom is het erg belangrijk jonge mensen aan te trekken en hebben we dit uitgebreide LISA-programma ontwikkeld, dat jonge vakbondsleden uitrust met kennis, praktische vaardigheden én zelfvertrouwen.”

Met AI wervingsmateriaal maken

Het via nieuwe, digitale manieren werven van nieuwe vakbondsleden was een belangrijk thema binnen het programma. Zo leerden deelnemers hoe ze Artificial Intelligence konden inzetten bij het creëren van campagnevideo’s en maken van wervingsmateriaal. “Ik slaagde er zo in om met behulp van AI-programma’s een video over seksuele intimidatie in de theesector te maken”, vertelt Mariam Buteme, centraal vrouwencoördinator bij de Oegandese vakbond voor plantage- en landarbeiders (NUPAWU).

Ook Ibrahim Mawejje, van de Oegandese transportbond (AGTWU), leerde veel van de AI-module. “Met deze AI-tools kan ik nu veel sneller folders en posters maken die ik gebruik bij het werven van nieuwe leden”, vertelt de 29-jarige Oegandees die vicevoorzitter van de Jeugdcommissie is.

“Het LISA-programma heeft me naar een hoger niveau getild”

Een echte eye-opener

Ook de module over klimaatverandering en eerlijke transitie was voor veel deelnemers een echte eye-opener. “Uiteraard wist ik van klimaatverandering. Maar ik had er nooit bij stil gestaan dat dat ook invloed kan hebben op werk en op banen en wij vakbonden daar ook iets mee moeten”, vertelt Ibrahim.

Op het internationale vliegveld in Entebbe, waar Ibrahim werkt als assistent luchtvaartbeveiliging, hoorde hij kort daarna over een relevante zaak. “De chauffeurs van onze dieselvoertuigen dreigden te worden ontslagen vanwege de komst van elektrische bussen”, vertelt de vakbondsman. “Alle alarmbellen gingen bij me af en direct benaderde ik mijn vakbondsleiders. Samen stapten we naar het management en lukte het ons overeen te komen dat de bestaande chauffeurs getraind gaan worden in het gebruik van elektrische bussen. Zo hebben we hun ontslag weten te voorkomen.”

Klimaatverandering heeft al grote gevolgen

“Klimaatverandering heeft nu al grote gevolgen voor werknemers in mijn sector”, vertelt deelneemster Mariam. “Op het land en in de kassen wordt het steeds warmer. Maar arbeiders zijn zich vaak niet voldoende bewust van de gevaren en dat ze bijvoorbeeld meer water moeten drinken en een hoed moeten dragen”, stelt de vrouwencoördinator van de plantage- en landarbeidersvakbond. “We willen daarom onze leden gaan trainen, zodat ze inzicht krijgen in de impact van klimaatverandering op hun werk. Ook schreef Mariam een resolutie over klimaatverandering en rechtvaardige transitie die nu ter goedkeuring bij haar vakbondsleider ligt.

Het LISA-programma is bovenal zeer praktijkgericht, vertelt programma-coördinator en co-trainer Augustine Mwanje. “Na iedere klassikale module krijgen de deelnemers een opdracht waarmee ze hun opgedane kennis direct in de praktijk moeten brengen.”

Werknemers zien waarde van vakbond in

Zo moesten alle 22 deelnemers actief aan de slag om nieuwe leden te werven. Mariam en een collega besloten naar een theefabriek te gaan, waar ze een bijeenkomst voor werknemers organiseerden. “We wisten hierna het management te overtuigen om hen de vereiste beschermingsmiddelen te geven en tevens het kantine-eten te verbeteren”, vertelt de vrouwen coördinator. “Doordat werknemers hierdoor de waarde van de vakbond begonnen in te zien, slaagden we erin om 97 nieuwe vakbondsleden te werven.”

Ook werden de deelnemers in groepjes van 5 of 6 gekoppeld aan vier verschillende mentoren”, vertelt co-trainer Augustine. Minimaal eens per kwartaal hadden ze een ontmoeting om te kijken hoe het ging met hun persoonlijke en professionele groei en met de voortgang van de opdrachten. “En na afloop van het programma blijven de deelnemers toegang houden tot deze mentoren, die ervaren vakbondsmensen zijn. Het stopt dus niet met het einde van het LISA-programma”, stelt de programma-coördinator.

Via een persoonlijkheidstest zichzelf leren kennen

De eerste module over leiderschap, gegeven door trainster Petra Bosse, was met stip de favoriet van veel deelnemers. Middels een persoonlijkheidstest leerden de cursisten zichzelf beter kennen en leerden ook om te gaan met andere persoonlijkheidstypes. “Tijdens deze module besefte ik voor het eerst wie ik was, wat ik wilde en wat me al die tijd had geblokkeerd”, vertelt Mariam.

Eerder was de 29-jarige vakbondsvrouw erg timide. “Het LISA-programma leerde mij echter voor mezelf opkomen, mijn gevoelens beter te begrijpen en mezelf beter uit te drukken.” De module over presenteren hielp haar daar ook bij. “We leerden overtuigend te presenteren en hoe we, middels een gedegen voorbereiding, vol zelfvertrouwen voor de dag konden komen. En toen ik als opdracht een presentatie moest geven aan mijn vakbondsleiders, kreeg ik grote complimenten”, vertelt Mariam glunderend.

“Mijn vakbondsleiders zien nu eindelijk mijn waarde”

Waarde van jongeren inzien

De vrouwencoördinator merkt dan ook dat haar vakbondsleiders haar ook anders beginnen te behandelen. “Eerder lieten ze mij enkel thee halen of beltegoed kopen. Maar inmiddels vragen ze me steeds vaker om advies en onlangs vroeg een leider me zelfs zijn speech te schrijven voor een bezoek aan een suikerfabriek. Wat dat betreft beginnen mijn vakbondsleiders eindelijk mijn waarde te zien.”