Opinie: Koppelbaas misstanden in Nederland

Werkgevers die geen klussen doen en alleen maar personeel aanleveren werden koppelbaas genoemd in de jaren zeventig. Berucht omdat zij wetten en belasting overtraden. Aan de misstand van koppelbazen werd een einde gemaakt.

Malafide uitzendbureaus

Uitzendbureaus moesten een uitzendvergunning hebben. Daarin stond dat de uitzendkrachten hetzelfde loon moesten krijgen als de werknemers in de bedrijven waarin de uitzendkrachten tewerkgesteld werden. De uitzendvergunning is afgeschaft door kabinet Kok PvdA Dijkstal VVD. Een verschrikkelijk foute liberale uitglijder. De malafide uitzendbureaus rezen uit de grond als paddenstoelen in de herfst. Zelf de werkgeversorganisatie van uitzendbureau, ABU, gaf aan dat de helft van het uitzendbureaus malafide is.

Uitzendkrachten onderbetaald.

De praktijk van uitzendkrachten is dat zij minder betaald krijgen dan de collega’s waarmee zij werken in bedrijven. De pensioenopbouw van uitzendkrachten is ook doorgaans veel slechter.  Beschermingsmiddelen die uitzendkrachten krijgen, zijn vaak van mindere kwaliteit, dan die van vaste werknemers. Met name FNV heeft de nodige rechtszaken moeten voeren om bijvoorbeeld doorbetaling van ploegentoeslag of onregelmatigheidstoeslag tijdens vakantiedagen af te dwingen. Dat speelde niet alleen bij malafide uitzendbureaus, maar ook bij uitzendbureaus aangesloten bij de ABU.

Uitzendbureau Walhalla

De arbeidsmigranten uit Oost-Europa waren helemaal het Walhalla voor uitzendbureaus. De regeringen negeerden de oproep van vakbonden gelijk loon voor gelijk werk te waarborgen. Niet alleen betalen uitzendbureaus weinig, maar ook stunten zoals de sociale premies van Malta toe passen in plaats van de Nederlandse. Omdat het meer nooit vol is, werd ook bedacht dat zelfs het wettelijk minimumloon niet hoeft te worden toegepast, als je werk aangenomen werk noemt. Aan het huisvesten van uitzendkrachten uit Oost-Europa door de uitzendbureaus wordt ook veel verdiend. Veel geld vragen voor stapelhuisvesting. Bovendien zit je aan uitzendbureau vast. In mijn ogen een vorm van gedwongen winkelnering. Gedwongen winkelnering werd in de Veenontginning toegepast in de jaren 30 van de vorige eeuw. Werknemers moesten kopen in de winkel van de baas, waar de prijzen hoger waren dan elders. Gedwongen winkelnering is verboden. Echter de koppeling werkgever gedwongen huisvestiging, kon bloeien door de jaren van VVD-beleid.

Payroll, platforms en ZZP-ers

Andere vormen om aan personeel te verdienen zonder zelf te produceren zijn de payroll bedrijven, platform bedrijven en zogenaamde Zelfstandige Zonder Personeel.

Payroll bedrijven stellen dat zij de werkgevers ontzorgen door het personeel in dienst te houden en bij de klant werkgever te laten werken onder diens regie. Echter gelijk loon voor gelijk werk was er niet bij en bij reorganisaties vliegen de payroll werknemers er als eerste uit. Inmiddels is wettelijk bepaald dat payroll werknemers hetzelfde moeten verdienen als de werknemers in dienst bij de bedrijven waar zij te werk zijn gesteld. De toepassing rammelt bij Sociale Werkplaatsen. De nieuwe mensen die via de gemeenten bij de Sociale Werkplaatsen aan het werk zijn, worden niet betaald volgens de Cao Sociale Werkplaatsen. Een misstand die snel moet worden opgelost.

Platformen zoals Uber en maaltijdbezorging, zijn werkgever maar zeggen dat zij slechts bemiddelen. De werknemers zijn volgens de platformen zelfstandige ondernemers. Zo worden cao-en ontdoken en wordt oneerlijke concurrentie aangedaan aan de reguliere taxibedrijven.

De enorme groei van Zelfstandigen Zonder Personeel, is vaak niet anders dan dat deze mensen bij één werkgever werken en eigenlijk werknemers zijn. Echter zij krijgen niet betaald volgens cao en vervallen tot bijstand bij gebrek aan werk.

Het zijn misstanden mogelijk gemaakt door jaren aan VVD-beleid.

Aanpakken die misstanden.

Het herinvoeren van uitzendvergunningen, zoals door de commissie Roemer wordt aanbevolen, is een stap in de goede richting. Niet alleen voor de arbeidsmigranten maar ook voor de Nederlandse uitzendkrachten. Net als de verplichting dat payroll bedrijven gelijk loon moeten betalen. Het is echter niet genoeg. Er moet een algemene verplichting komen dat personeel uitlening ook betekent gelijk loon waaronder pensioen toepassen welke geldt voor de werknemers in de bedrijven waaraan personeel wordt uitgeleend. Ook moet er een einde gemaakt worden onderbetaling door platformen. De regering moet een duidelijke omschrijving maken wat een werknemer is en wat een zelfstandige. De arbeidsinspectie (tegenwoordig inspectie SZW) moet weer op niveau gebracht worden nadat die jarenlang is uitgekleed. Niet alleen uitgebreid, maar ook actief op pad en beboeten die vertreedt.

A.P. van Dijk, gepensioneerd FNV-vakbondsbestuurder