Het verhaal van Maya

Je staat aan het begin van je carrière en je vindt je werk leuk, maar toch overweeg je om een andere baan te zoeken. Voor Maya, werkzaam in de kinderopvang, is dit een realiteit. Overbelasting, onderwaardering en onderbetaling staan haar in de weg om gezond en met plezier te werken.

Ondergewaardeerd en te zwaar belast

Maya is 25 en werkt in de kinderopvang. ‘Door de omstandigheden voor werknemers in deze sector ben ik op zoek naar wat voor ander werk ik wil doen. Ik ben net met mijn loopbaan begonnen en voel nu al dat ik veel te zwaar belast en ondergewaardeerd word.’

Maya benadrukt dat dit niet alleen over haar gaat, maar over iedereen in haar werkveld. ‘Ik wil dit verhaal delen om mensen bewuster te maken van hoe scheef deze markt eigenlijk is. Daarnaast wil ik anderen die ook in de kinderopvang werken, laten weten dat er alleen verandering komt als we er samen wat aan doen. Zoals het nu gaat werkt het niet.’

Inwerken lijkt een uitzondering

Maya werkte in Utrecht bij een kinderopvang met veel kinderen met beperkingen. ‘Inwerken in zo’n omgeving heeft veel meer te maken met een vertrouwensband opbouwen met ouders van de kinderen, dan met weten wat je moet doen. Het werd  simpelweg te zwaar voor me, omdat ik die inwerktijd totaal niet kreeg.’

Inwerktijd blijkt eerder een uitzondering te zijn dan de regel, aangezien bij een ander bedrijf in een rustigere wijk er ook geen aandacht werd besteed aan een overdracht of heldere communicatie.  ‘Mijn leidinggevende zie ik nooit. Het is een manager met meerdere vestigingen die eens in de drie maanden langskomt.’

Lange werktijden en extra inzet buiten werktijd

Lange werktijden zijn in de kinderopvang sector ook niets unieks vertelt Maya. ‘Er wordt in deze markt ontzettend geleund op de inzet en de persoonlijke betrokkenheid van de medewerkers, wat voornamelijk vrouwen zijn. Er wordt verwacht dat je heel veel geeft, ondanks dat we daar te weinig steun en begeleiding voor krijgen.’ Maya vertelt dat ze dagen van 10 uur draaien en daarnaast buiten werktijd activiteiten organiseren, trainingen moeten volgen en vergaderingen bij moeten wonen. ‘Dit betekent soms dat je van 9 tot 19 uur werkt en daarna nog aanwezig moet zijn bij een twee uur durende vergadering.’

Uitbuiting in de sector

Grote kinderopvang organisaties zijn in handen van investeringsmaatschappijen, die soms zelf in het buitenland gevestigd zijn. ‘Uiteindelijk is dit een miljardenindustrie, waarbij het geld van ouders en toeslagen naar de aandeelhouders toegaat. Het is dus een sociale voorziening aan de voorkant, maar aan de achterkant is het net als elk ander bedrijf geprivatiseerd en gaat het uiteindelijk om zoveel mogelijk winst maken. Je wordt als medewerker eigenlijk gewoon uitgebuit.’

Door het winstoogmerk bestaan er ook veel verschillen tussen kinderopvangen. ‘Zo krijgen sommige kinderen betere kansen dan anderen. Dat gaat dan bijvoorbeeld om warme maaltijden tussendoor en meer tijd en aandacht voor opvoeding.’

Belgische taferelen

Werkgevers wijzen vaak naar de overheid en het personeelstekort als het probleem. ‘Er zouden meer creatieve oplossingen moeten komen, door bijvoorbeeld naar de wensen van individuele kinderopvang locaties te kijken. In mijn opvang zouden we bijvoorbeeld minder lang open kunnen zijn omdat de kinderen hier vroeg opgehaald worden, op die manier kunnen we duurzamer met de inzet van onze uren omgaan. De overkoepelende organisatie wil dit niet, terwijl dit voor onze werkdruk een heel groot verschil zou maken.’

‘Ik ben bang dat als het nog meer over winst maken gaat, we richting Belgische taferelen gaan. Daar is het toegestaan om 1 leider op 12 kinderen te hebben, ongeacht hun leeftijd. Stel je voor: 1 leider met 8 baby’s en 4 kleuters. Dat is niet te overzien en echt onacceptabel. In België is het daardoor ook een keer heel erg misgegaan en is er zelfs een kindje overleden.’

De realiteit van het werkveld

Maya is een keer bij een staking van De Bijenkorf geweest. Daar pakte iemand het podium en gaf uitleg over hoe het bedrijf in elkaar zit. ‘Medewerkers kregen daar een kerstbal als kerstpakket terwijl de eigenaar lekker in Thailand op vakantie was. Dat creëerde veel bewustwording bij de aanwezigen. Ik zou willen dat meer mensen weten hoe het bij de kinderopvang zit. Niet alleen hoe hoog de werkdruk is, maar ook hoe het geld verdeeld wordt. Wie maakt er winst? En zien onze werkgevers en de ouders wel hoeveel toegevoegde waarde wij kunnen brengen in de ontwikkeling, opvoeding en aandacht voor de kinderen?’

“Kind boven kapitaal”

In de kinderopvang werken voornamelijk vrouwen, die ook privé vaker zorgtaken op zich nemen. ‘Er wordt gedaan alsof heel veel werk dat uitgevoerd wordt, binnen en buiten de opvang, eigenlijk weinig waard is. Alsof het fatsoenlijk betalen van mij en mijn collega’s alleen maar heel lastig is voor iedereen. Dat moet echt veranderen.’

‘Onderwaardering van cruciale beroepen is een probleem waar we ons allemaal hard voor zouden moeten maken. Bovenal wil ik meer waardering en minder organisaties die gedreven worden door winst.’ “Kind boven kapitaal” stond daarom op Maya’s bord tijdens de vorige staking.

Sta op. Voor elkaar.

Maya hoopt dat steeds meer vrouwen zich aansluiten bij de FNV om samen voor echte verandering te kunnen zorgen. ’Ik wil aan iedereen vertellen dat we samen meer macht hebben als medewerkers. Ik heb ervaren dat veel mensen daar eigenlijk niet in geloven, terwijl juist dat wel verandering teweeg kan brengen. Ik zou willen dat we elkaar meer steunen en activeren om voor onszelf en elkaar op te komen, juist in de sectoren zoals de kinderopvang.’